آرتروز زانو یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مفصلی است که به ویژه در سنین میانسالی و سالمندی، زندگی بسیاری از افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. درد، خشکی مفصل، تورم و محدودیت حرکت از مهم‌ترین علائم این بیماری هستند. همین موضوع باعث شده که درمان آرتروز زانو بدون جراحی یکی از دغدغه‌های افراد درگیر با این عارضه باشد.
تا چند سال پیش، این تصور در بسیاری از افراد وجود داشت که تنها راه درمان قطعی آرتروز، جراحی تعویض مفصل زانو است. اما خوشبختانه امروزه روش‌های نوینی وجود دارند که به بیماران کمک می‌کنند بدون جراحی، درد خود را کنترل کرده و کیفیت زندگی خود را بازیابی کنند.
در این مقاله با آرتروز زانو به عنوان یک بیماری شایع مفصلی آشنا شده و امکان درمان آرتروز زانو بدون جراحی و روش‌های مورد استفاده برای این کار را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
آرتروز زانو چیست؟
آرتروز زانو (Knee Osteoarthritis) نوعی بیماری مزمن مفصلی است که در آن غضروف بین استخوان ران و ساق پا به تدریج تحلیل می‌رود. این غضروف مانند بالشتکی عمل می‌کند که مانع از برخورد مستقیم استخوان‌ها به یکدیگر می‌شود. وقتی این بافت از بین می‌رود، استخوان‌ها روی هم ساییده می‌شوند که نتیجه آن درد، التهاب و کاهش توان حرکتی است. از مهم‌ترین علائم آرتروز زانو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد زانو هنگام راه رفتن یا بالا رفتن از پله
- خشکی زانو پس از استراحت طولانی
- ورم یا التهاب مفصل
- صدای تق‌تق یا سایش هنگام خم و راست کردن زانو
- تغییر شکل مفصل (در مراحل پیشرفته)
چرا آرتروز زانو ایجاد می‌شود؟
یکی از مهم‌ترین نکات در درمان آرتروز زانو بدون جراحی این است که بدانیم چرا این عارضه در بدن ایجاد می‌شود. عوامل متعددی وجود دارند که می‌توانند منجر به بروز یا تشدید این بیماری شوند. از مهم‌ترین دلایل بروز این عارضه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش سن: با بالا رفتن سن، غضروف‌ها به طور طبیعی فرسوده می‌شوند.
- اضافه وزن: هر کیلوگرم اضافه وزن، حدود ۴ کیلوگرم فشار بیشتر بر مفصل زانو وارد می‌کند.
- سابقه آسیب یا شکستگی زانو: آسیب‌های قدیمی، رباط‌های پاره یا شکستگی‌ها می‌توانند در آینده زمینه‌ساز آرتروز شوند.
- ژنتیک: در برخی خانواده‌ها، استعداد ارثی ابتلا به آرتروز وجود دارد.
- سبک زندگی کم‌تحرک: بی‌تحرکی باعث ضعف عضلات اطراف زانو می‌شود و باعث می‌شود که فشار بیشتری بر مفصل وارد شود.
- بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و روماتیسم مفصلی
درمان آرتروز زانو بدون جراحی؛ آیا ممکن است؟
یکی از موضوعات داغ در سال‌های اخیر امکان درمان آرتروز زانو بدون جراحی است. در پاسخ به این سوال که آیا امکان درمان بدون جراحی وجود دارد؟ باید گفت که در بسیاری از موارد می‌توان آرتروز زانو را بدون جراحی درمان کرد. به‌ویژه در مراحل اولیه و متوسط بیماری، می‌توان با درمان‌های غیرجراحی، درد را کاهش داد، التهاب را کنترل کرد و روند پیشرفت بیماری را کند نمود. حتی در بیماران مبتلا به آرتروز پیشرفته، ترکیب چند روش غیرجراحی می‌تواند نیاز به تعویض مفصل را به تعویق بیاندازد. در ادامه با مهم‌ترین و مؤثرترین روش‌های درمان آرتروز زانو بدون جراحی آشنا می‌شویم.
فیزیوتراپی و تمرینات تخصصی زانو
فیزیوتراپی، پایه اصلی درمان آرتروز زانو بدون جراحی است. حرکات کششی و تقویتی باعث افزایش انعطاف‌پذیری، تقویت عضلات ران و کاهش فشار روی مفصل می‌شوند. از مهم‌ترین اهداف فیزیوتراپی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش درد و التهاب
- بهبود دامنه حرکتی زانو
- تقویت عضلات چهارسر ران و همسترینگ
- اصلاح الگوی حرکتی
در کلینیک‌های فیزیوتراپی تهران، از دستگاه‌هایی مانند الکتروتراپی، اولتراسوند، لیزرتراپی و مغناطیس‌تراپی نیز برای تسکین درد استفاده می‌شود.
تزریق ژل یا هیالورونیک اسید (ویسکوساپلمنتیشن)
در این روش، پزشک ژل حاوی هیالورونیک اسید را به صورت مستقیم به داخل مفصل زانو تزریق می‌کند. این ماده خاصیت روان‌کنندگی دارد و مانند روغن برای مفصل عمل می‌کند. از مهم‌ترین مزایای تزریق ژل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش اصطکاک بین استخوان‌ها
- تسکین درد تا چند ماه
- تأخیر در نیاز به جراحی
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)
در این روش درمان آرتروز زانو بدون جراحی، از خون خود بیمار پلاسمای تغلیظ‌شده استخراج و به مفصل تزریق می‌شود. پلاکت‌ها حاوی فاکتورهای رشد هستند که باعث ترمیم بافت غضروفی و کاهش التهاب می‌شوند.
ازون‌تراپی زانو
ازون‌تراپی یکی از روش‌های نوین درمانی است که در چند سال اخیر در کلینیک‌های پیشرفته تهران رواج یافته است. در این روش، گاز ازون با غلظت کنترل‌شده به مفصل تزریق می‌شود تا التهاب کاهش پیدا کرده و ترمیم بافت‌ها تحریک شود. فواید ازون‌تراپی به عنوان یک روش نوین به شرح زیر است:
- ضدالتهاب و ضد درد
- افزایش جریان خون در مفصل
- تسریع بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده
فیزیوتراپی با لیزر پرتوان (HILT)
لیزر پرتوان یا لیزر تراپی پیشرفته، یکی از مؤثرترین روش‌ها برای کاهش درد مفاصل است. این لیزر با نفوذ به بافت‌های عمقی، جریان خون و اکسیژن‌رسانی را افزایش داده و به کاهش التهاب کمک می‌کند.
استفاده از بریس و زانوبند طبی
یکی از روش‌های درمان آرتروز زانو بدون جراحی استفاده از بریس و زانوبند طبی است. زانوبندهای مخصوص آرتروز با طراحی علمی، فشار را از روی قسمت آسیب‌دیده زانو برداشته و موجب تسکین درد می‌شوند. استفاده مداوم از این زانوبندها می‌تواند به بیماران کمک کند تا بدون درد به فعالیت‌های روزمره خود بپردازند.
اصلاح سبک زندگی و تغذیه
بخش بزرگی از موفقیت درمان آرتروز به سبک زندگی سالم بستگی دارد. مهم‌ترین اقداماتی که برای درمان آرتروز می‌توان توصیه کرد شامل موارد زیر هستند:
- کاهش وزن: حتی کاهش چند کیلوگرم از وزن بدن می‌تواند فشار زیادی از روی مفصل کم کند.
- انجام ورزش‌های سبک: شنا، پیاده‌روی روی سطح نرم یا دوچرخه‌سواری ثابت.
- رژیم ضدالتهاب: مصرف ماهی‌های چرب (مانند سالمون)، سبزیجات برگ‌دار، زردچوبه، زنجبیل و میوه‌های تازه.
- پرهیز از مصرف خوراکی‌های التهاب‌زا: قند، چربی‌های اشباع، فست‌فود و نوشابه‌های گازدار.
فیزیوتراپی در آب (هیدروتراپی)
یکی از روش‌های مؤثر درمان آرتروز زانو بدون جراحی، هیدروتراپی است. ورزش در آب به دلیل کاهش فشار بر مفاصل، یکی از بهترین روش‌های درمانی محسوب می‌شود. امروزه در استخرهای درمانی برنامه‌های تخصصی فیزیوتراپی در آب توسط کارشناسان فیزیوتراپی اجرا می‌شود. آب گرم باعث شل شدن عضلات و بهبود جریان خون شده و بیماران پس از هر جلسه احساس سبکی و کاهش درد را تجربه می‌کنند.
مصرف داروهای ضدالتهاب و مکمل‌ها
داروهایی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن یا داروهای موضعی برای کاهش التهاب مفید هستند، اما باید با نظر پزشک متخصص مصرف شوند. در درمان آرتروز زانو بدون جراحی مصرف برخی مکمل‌ها مانند موارد زیر نیز اثربخشی خوبی خواهد داشت:
- گلوکوزامین و کندرویتین برای کمک به بازسازی غضروف
- ویتامین D و کلسیم برای تقویت استخوان‌ها
- امگا ۳ برای کاهش التهاب مفاصل
چه زمانی جراحی لازم است؟
در موارد پیشرفته بیماری که غضروف در ناحیه زانو به صورت کامل از بین رفته باشد، درمان آرتروز زانو بدون جراحی نیاز کافی نبوده و در این شرایط تعویض مفصل زانو (آرتروپلاستی) بهترین انتخاب برای درمان به حساب می‌آید. با این حال می‌توان با استفاده از روش‌های غیر جراحی برای سال‌های طولانی علائم آرتروز زانو را کنترل کرده و زندگی طبیعی خود را ادامه داد.
دکتر فؤاد فولادی فلوشیپ فوق‌تخصصی کنترل و درمان درد از دانشگاه علوم پزشکی تهران با تکیه بر دانش، تخصص و تجربه بالای خود می‌تواند به بیماران برای درمان آرتروز زانو بدون جراحی کمک کند. دکتر فولادی با استفاده از روش‌های نوین و تجهیزات درمانی پیشرفته شرایطی را به وجود می‌آورد که بیماران بتوانند برای سال‌های طولانی علائم آرتروز زانو را کنترل کرده و زندگی طبیعی و عادی را تجربه نمایند.
راه‌های ارتباط با دکتر فؤاد فولادی
- شماره تماس:
- آدرس مطب:
- اینستاگرام
