در پاسخ به سوال بلاک عصبی چیست باید گفت یکی از مهم‌ترین روش‌های درمان دردهای مزمن و حاد است که امروزه توسط متخصصین درد در سراسر دنیا برای کاهش یا قطع موقتی پیام‌های عصبی به‌کار گرفته می‌شود. این روش، زمانی توصیه می‌شود که سایر درمان‌ها مانند دارودرمانی، فیزیوتراپی یا حتی تزریق‌های ساده نتوانند درد بیمار را کنترل کنند.
در شرایطی که زندگی روزمره بیمار به دلیل درد مختل شده و کیفیت خواب، توان کار و فعالیت‌های روزانه کاهش یافته است، بلاک عصبی می‌تواند راه نجات باشد؛ روشی کم‌تهاجمی، سریع، بدون نیاز به بیهوشی و با دوره نقاهت کوتاه که یکی از بهترین انتخاب‌ها برای مدیریت درد است. به همین دلیل در این مقاله قصد داریم به این سوال که بلاک عصبی چیست پاسخ داده و با مزایا، روش انجام و انواع این روش آشنا شویم.
بلاک عصبی چیست؟
بلاک عصبی (Nerve Block) روشی درمانی است که در آن داروی بی‌حسی، ضدالتهاب یا ترکیبی از داروها به اطراف یک عصب خاص، شبکه عصبی یا محل خروج عصب از ستون فقرات تزریق می‌شود تا پیام درد از آن ناحیه به مغز ارسال نشود.
به بیان ساده‌تر در بلاک عصبی، مسیر انتقال درد برای مدتی قطع یا ضعیف می‌شود. این روش معمولاً تحت هدایت دستگاه‌های زیر انجام می‌شود:
- فلوروسکوپی (اشعه ایکس زنده)
- سونوگرافی
- سی‌تی اسکن در موارد خاص
اگر این سوال برای شما مطرح شده که کاربرد این دستگاه‌ها در بلاک عصبی چیست باید گفت این تصویربرداری‌ها کمک می‌کنند پزشک سوزن را با دقت میلی‌متری در محل درست قرار داده و درمان کاملاً ایمن و دقیق انجام شود.
مزایای بلاک عصبی چیست؟
در پاسخ به این سوال که بلاک عصبی چیست و چرا در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته باید گفت به مزایای آن اشاره کرد:
- اثرگذاری سریع: بیشتر بیماران در همان ساعات اولیه، کاهش درد را احساس می‌کنند.
- روش درمان کم‌تهاجمی: بدون بیهوشی، بدون بستری و با کمترین درد و ناراحتی انجام می‌شود.
- مناسب برای دردهای مقاوم: وقتی درمان‌های دیگر مؤثر نباشند، بلاک عصبی نقش نجات‌دهنده پیدا می‌کند.
- کاهش مصرف داروها: با استفاده از این روش مصرف داروها به‌ویژه داروهای مسکن قوی که عوارض زیادی دارند کاهش پیدا می‌کند.
- مناسب برای بیماران با شرایط خاص: این روش بهترین گزینه برای بیمارانی است که کاندید جراحی نیستند یا تمایل به جراحی ندارند.
بلاک عصبی چگونه انجام می‌شود؟
در پاسخ به این سوال که روش انجام بلاک عصبی چیست باید گفت که این روش بر اساس مراحل زیر انجام می‌شود:
- ارزیابی بیمار: متخصص درد پس از معاینه، بررسی MRI یا آزمایش‌ها تصمیم می‌گیرد که بلاک عصبی مناسب است یا باید از روش دیگری استفاده شود.
- آماده‌سازی ناحیه تزریق: محل تزریق استریل می‌شود تا از انتقال و ایجاد عفونت جلوگیری شود.
- تزریق تحت هدایت تصویربرداری: پزشک سوزن مخصوص را همراه با دستگاه (سونوگرافی یا فلوروسکوپی) به محل دقیق هدایت می‌کند.
- تزریق دارو: در این مرحله داروی بی‌حسی، داروی ضدالتهاب (کورتیکواستروئید) یا در مواردی سایر داروها توسط فوق تخصص درد در محل مورد نظر تزریق می‌شود.
- استراحت کوتاه پس از تزریق: بیمار پس از تزریق حدود 20 تا 30 دقیقه تحت نظر بوده و در نهایت مرخص می‌شود.
انواع بلاک عصبی
اگر قصد دارید بدانید که انواع بلاک عصبی چیست باید گفت که این روش انواع مختلفی دارد که فوق تخصص درد با توجه به نوع درد، بهترین روش را انتخاب می‌کند:
- بلاک اپیدورال: تزریق در فضای اپیدورال اطراف نخاع برای درمان دیسک کمر و دیسک گردن، تنگی کانال نخاع، سیاتیک و دردهای تیرکشنده دست و پا انجام می‌شود.
- بلاک مفاصل فاست (Facet Block): برای درمان دردهای ناشی از مفاصل کوچک ستون فقرات که معمولاً با ایستادن و نشستن بدتر می‌شود.
- بلاک شبکه عصبی (Plexus Block): مانند شبکه بازویی (برای درد شانه و دست) و شبکه کمری (دردهای پا و لگن).
- بلاک گانگلیون سمپاتیک: برای دردهای مرتبط با سیستم عصبی خودکار، مانند دردهای مزمن اندام، سندرم درد منطقه‌ای (CRPS) و دردهای عروقی تزریق می‌شود.
- بلاک عصب سیاتیک یا فمورال: برای دردهای شدید پا یا پس از آسیب و جراحی کاربرد دارد.
- بلاک اعصاب بین‌دنده‌ای: برای دردهای دنده، درد ناحیه قفسه سینه و بعد از جراحی بکار می‌رود.
- بلاک عصبی ستون فقرات برای تشخیص: در برخی موارد، پزشک از بلاک عصبی برای تشخیص منشأ درد استفاده می‌کند.
بلاک عصبی در چه دردهایی مؤثر است؟
مهم‌ترین موضوع در پاسخ به سوال بلاک عصبی چیست این است که این روش برای چه دردهای مؤثر است. روش بلاک عصبی برای طیف وسیعی از دردهای حاد یا مزمن کاربرد دارد. از مهم‌ترین کاربردهای این روش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دیسک کمر و گردن با علائمی مانند درد تیرکشنده به پا یا دست، گزگز و بی‌حسی و سوزش یا ضعف عضلانی (روش بلاک اپیدورال)
- تنگی کانال نخاع (روش بلاک فاست یا اپیدورال)
- آرتروز ستون فقرات (روش بلاک فاست)
- سندرم پیریفورمیس (فشار عضله پیریفورمیس روی عصب سیاتیک)
- درد عصب سیاتیک
- دردهای صورت و سر مانند نورالژی تری‌ژمینال، سردردهای مقاوم به درمان
- دردهای بعد از جراحی مانند دردهای پس از جراحی ستون فقرات یا جراحی شانه.
- دردهای ناشی از سرطان
بلاک عصبی چقدر ماندگاری دارد؟
یکی از سوالاتی که در موضوع بلاک عصبی چیست از اهمیت زیادی برخوردار است، مدت زمان ماندگاری این روش است. مدت زمان اثر بلاک عصبی بسته به نوع دارو و شدت التهاب متفاوت است:
- بین چند هفته تا چند ماه: در بسیاری از بیماران، حتی یک تزریق می‌تواند درد را برای ماه‌ها کنترل کند.
- گاهی نیاز به تکرار دارد: در درمان دردهای مزمن، ممکن است پزشک برنامه تزریق دوره‌ای تنظیم کند.
- اثرگذاری تدریجی: برخی بیماران بلافاصله بعد از تزریق احساس بهبود دارند و برخی دیگر طی چند روز این حس را تجربه می‌کنند.
چه زمانی باید به متخصص درد مراجعه کنیم؟
در این بخش از پاسخ به سوال بلاک عصبی چیست، قصد داریم با بهترین زمان مراجعه به فوق تخصص درد یا کلینیک درد آشنا شویم. اگر درد شما بیش از سه ماه طول کشیده یا با روش‌های ساده بهتر نشده است، وقت آن است که به متخصص مراجعه نمایید. به خصوص اگر موارد زیر را تجربه می‌کنید، مراجعه به متخصص ضرورت دارد:
- درد به دست یا پا تیر می‌کشد
- درد شب‌ها شدیدتر می‌شود
- روی راه‌رفتن یا خواب اثر گذاشته است
- با بی‌حسی و گزگز همراه است
- نیاز به مصرف زیاد مسکن دارید
در این شرایط افراد می‌توانند به متخصص درد که با نام فلوشیپ درد تهران نیز شناخته می‌شوند مراجعه نمایند که روش‌های پیشرفته‌ای مانند بلاک عصبی ستون فقرات تهران را به صورت دقیق و با استفاده ابزارهای پیشرفته انجام می‌دهند.
دکتر فؤاد فولادی فلوشیپ فوق‌تخصصی کنترل و درمان درد از دانشگاه علوم پزشکی تهران یکی از بهترین متخصصان جهت انجام روش‌های مداخله‌ای درد به حساب می‌آید که با تجربه و تخصص بالای خود در اجرای روش‌های کنترل و مدیریت درد می‌توانند به بیماران در خصوص اینکه بلاک عصبی چیست و برای چه دردهایی مؤثر است مشاوره داده و در صورت نیاز برای بهبود درد آن‌ها از این روش استفاده کنند.
راه‌های ارتباط با دکتر فؤاد فولادی
- شماره تماس:
- آدرس مطب:
- اینستاگرام
