درد یکی از مهمترین و رایج‌ترین نشانه‌هایی است که بدن برای هشدار دادن به یک مشکل، آن را تجربه می‌کند. بیشتر افراد در طول زندگی خود انواع مختلفی از درد را تجربه کرده‌اند؛ از سردردهای ساده گرفته تا کمردردهای شدید یا دردهای مزمن ناشی از مشکلات اسکلتی عضلانی. بسیاری از این دردها با استراحت، داروی ساده یا فیزیوتراپی بهبود می‌یابند؛ اما گاهی درد ادامه‌دار، شدید یا بدون علت مشخص است و با درمان‌های معمولی کنترل نمی‌شود. این‌جاست که مراجعه به فوق تخصص درد اهمیت پیدا می‌کند.
فوق تخصص درد یا متخصص مداخله‌ای درد (Interventional Pain Specialist) پزشکی است که به‌طور تخصصی روی تشخیص و درمان انواع دردهای مزمن و پیچیده با روش‌های غیرجراحی و کم‌تهاجمی تمرکز دارد. اما بسیاری از افراد نمی‌دانند چه زمانی باید به متخصص مراجعه کنند؟ در این مقاله قصد داریم به صورت کامل به این سوال پاسخ دهیم.
فوق تخصص درد کیست و چه کاری انجام می‌دهد؟
فوق تخصص درد پزشکی است که پس از گذراندن دوره تخصصی (معمولاً در بیهوشی، مغز و اعصاب یا طب فیزیکی)، دوره فوق تخصصی درمان درد را می‌گذراند. این پزشکان در تشخیص و درمان دردهای پیچیده مهارت بالایی دارند. هدف این متخصصین به شرح زیر است:
- کاهش یا از بین بردن درد
- جلوگیری از پیشرفت بیماری
- بهبود عملکرد روزمره
- ارتقای کیفیت زندگی
از مهمترین خدمات فوق تخصص درد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درمان انواع کمردرد و گردن‌درد
- درمان دیسک کمر و گردن بدون جراحی
- درمان آرتروز زانو و ستون فقرات
- درمان دردهای عصبی و نوروپاتیک
- درمان سردردهای مزمن
- بلوک‌های عصبی
- تزریق اپیدورال
- رادیوفرکوئنسی (RF)
- انواع تزریق مفصلی
- مدیریت دردهای سرطانی
- درمان دردهای لگن و اندام‌ها
چه زمانی باید به فوق تخصص درد مراجعه کنیم؟
بسیاری از افراد نمی‌دانند کدام دردها طبیعی بوده و چه زمانی نیاز به بررسی تخصصی دارند. به‌طور کلی، اگر دردی بیش از حد معمول طول بکشد، شدید باشد، تکرار شود یا زندگی فرد را مختل کند، بهترین زمان برای مراجعه به فوق تخصص درد است. در ادامه با مهمترین نشانه‌هایی که با مشاهده آن‌ها باید به متخصص مراجعه کرد آشنا می‌شویم:
دردهایی که بیش از ۳ ماه ادامه داشته‌اند (درد مزمن)
اگر دچار دردی شده‌اید که بیش از 3 ماه طول کشیده، این درد در دسته دردهای مزمن قرار می‌گیرد و نیازمند بررسی تخصصی است. از جمله موارد رایج می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کمردرد مزمن
- گردن‌درد مزمن
- آرتروزهای مختلف
- درد لگن
- سردردهای مزمن
- دردهای عصبی
درد مزمن به دردی گفته می‌شود که با داروهای معمولی یا استراحت بهبود نمی‌یابد و اگر کنترل نشود، می‌تواند منجر به مشکلات زیر شود:
- اختلال خواب
- افسردگی
- کاهش انرژی
- محدودیت در فعالیت‌های روزانه
کمردرد یا گردن‌دردی که با درمان‌های ساده بهتر نمی‌شود
۵۰ تا ۸۰ درصد افراد حداقل یک‌بار کمردرد یا گردن‌درد را تجربه می‌کنند. در صورتی که کمردرد یا گردن‌در با شرایط زیر را تجربه می‌کنید باید به فوق تخصص درد مراجعه نمایید:
- درد بیش از چند هفته ادامه دارد
- درد با استراحت یا دارو بهبود نمی‌یابد
- درد با بی‌حسی، گزگز یا ضعف پاها همراه است
- هنگام نشستن یا ایستادن بدتر می‌شود
- شب‌ها شدت می‌گیرد
درد ناشی از دیسک کمر یا دیسک گردن
دیسک کمر و گردن یکی از شایع‌ترین دلایل مراجعه به کلینیک درد است. علائم دیسک کمر و گردن به شرح زیر است:
- درد تیرکشنده به پا یا بازو
- بی‌حسی و گزگز
- ضعف عضلانی
- تشدید درد با عطسه یا سرفه
اگر فکر می‌کنید دیسک دارید، مراجعه به فوق تخصص درد می‌تواند امکان درمان بدون جراحی را فراهم کند. روش‌هایی مانند تزریق اپیدورال، اوزون‌تراپی، بلوک عصبی، رادیوفرکوئنسی یا درمان لیزری معمولاً نتیجه خوبی به همراه دارد.
دردهایی که عملکرد روزانه شما را مختل کرده‌اند
اگر درد باعث ترک فعالیت‌های روزمره مانند نشستن طولانی، رانندگی ورزش، کارهای خانه و خواب راحت شود، بهتر است هرچه سریع‌تر توسط فوق تخصص درد ویزیت شوید؛ زیرا درد نباید زندگی شما را تسخیر کند.
سردردهای شدید، مکرر یا مزمن
اگر سردرد شما یکی از ویژگی‌های زیر را دارد، باید به متخصص درد یا متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید:
- تکرار بیش از حد
- عدم پاسخ به مسکن‌های معمولی
- شدت بسیار زیاد
- همراه با تهوع یا تاری دید
- سردردهای میگرنی مزمن
- سردردهای عصبی (نورالژی)
فوق تخصص درد می‌تواند با روش‌هایی مانند بوتاکس میگرن، بلوک اعصاب پس‌سری، داروهای تخصصی و تکنیک‌های غیرجراحی سردرد را کنترل کند.
دردهای عصبی (نوروپاتیک)
دردهای عصبی معمولا به شکل سوزش، تیرکشیدن، شوک الکتریکی، گزگز و بی‌حسی احساس می‌شوند و معمولا در اثر یکی از موارد زیر بروز پیدا می‌کند:
- دیابت (نوروپاتی دیابتی)
- آسیب عصبی
- زونا
- دیسک
- جراحی‌های قبلی
این دردها با مسکن‌های معمولی کنترل نمی‌شوند و به همین دلیل نیاز به درمان تخصصی دارند.
درد پس از جراحی (Post-operative Pain)
گاهی بعد از جراحی، درد بیش از حد یا طولانی‌مدت ادامه پیدا می‌کند. این درد می‌تواند نشانه یکی از موارد زیر باشد:
- آسیب عصبی
- التهاب
- جوش‌نخوردن بافت‌ها
- درگیری مفصلی
مراجعه به فوق تخصص درد در این شرایط می‌تواند به کنترل و مدیریت درد با استفاده از روش‌های کم تهاجمی کمک کند.
درد مفاصل و آرتروز
اگر مفاصلی مانند زانو، لگن، شانه و انگشتان دچار درد مزمن شده‌اند، به‌ویژه در سنین بالاتر، باید توسط فوق تخصص درد مورد بررسی قرار گیرد. روش‌های درمانی زیر در این شرایط می‌تواند مؤثر واقع شود:
- تزریق داخل مفصل
- تزریق ژل
- اوزون‌تراپی
- پی‌آرپی (PRP)
- رادیوفرکوئنسی
- درمان‌های سلولی
درد ناشی از سرطان یا درمان‌های مربوط به آن
بیماران مبتلا به سرطان ممکن است دچار دردهای شدید ناشی از پیشرفت بیماری، فشار تومور روی اعصاب، شیمی‌درمانی و جراحی شوند. در افرادی که با این بیماری درگیر بوده و درد ناشی از آن را تجربه می‌کنند، فوق تخصص درد یکی از ارکان مهم در مدیریت و کنترل درد به حساب می‌آید.
دردهای غیرقابل توضیح یا دردهایی که علت آن مشخص نیست
گاهی افراد دچار دردی می‌شوند که علت واضحی ندارد، آزمایش‌ها و تصویربرداری‌ها طبیعی هستند و با درمان‌های معمولی بهتر نمی‌شوند. این نوع دردها می‌توانند نشان‌دهنده مشکلات عصبی، التهابی یا اختلالات عضلانی باشند که در این شرایط مراجعه به فوق تخصص درد ضروری است.
فوق تخصص درد چگونه درد شما را تشخیص می‌دهد؟
تشخیص درد یک فرایند بسیار دقیق و تخصصی است و شامل مراحل زیر می‌شود:
- معاینه کامل فیزیکی: پزشک با بررسی عضلات، مفاصل و عصب‌ها علت احتمالی درد را بررسی می‌کند.
- بررسی شرح حال دقیق: مدت درد، نوع درد، عوامل تشدید و کاهش‌دهنده بررسی می‌شود.
- درخواست تصویربرداری: در صورت نیاز برای تشخیص دقیق MRI، اسکن، سونوگرافی یا نوار عصب درخواست می‌شود.
- تشخیص علت دقیق درد: هدف فقط کاهش درد نیست؛ بلکه تشخیص علت ریشه‌ای درد است.
روش‌های درمانی فوق تخصص درد
فوق تخصص درد برخلاف جراحان، تلاش می‌کند با کمترین تهاجم و بدون جراحی مشکل را درمان کند. برخی از روش‌های درمانی مورد استفاده در این روش به شرح زیر است:
- تزریق اپیدورال (Epidural Injection)
- بلوک عصبی (Nerve Block)
- رادیوفرکوئنسی (RF)
- اوزون‌تراپی
- تزریق داخل مفصل
- پی‌آرپی (PRP)
دکتر فؤاد فولادی فلوشیپ فوق‌تخصصی کنترل و درمان درد از دانشگاه علوم پزشکی تهران یکی از بهترین متخصصان جهت انجام روش‌های مداخله‌ای درد است. دکتر فولادی به عنوان فوق تخصص درد تلاش می‌کند با استفاده از روش‌های نوین علت درد را تشخیص داده و از روش‌های غیر تهاجمی به منظور کنترل و مدیریت درد در افراد مبتلا استفاده کند.
راه‌های ارتباط با دکتر فؤاد فولادی
- شماره تماس:
- آدرس مطب:
- اینستاگرام
